Starszy kapłan wyrzucony z warszawskiego przeoratu FSSPX na ulicę. Co się stało z x. Zygmuntem Głąbałą?

 Od jakiegoś czasu nosiłem się z zamiarem napisania tekstu nt. sprawy x. Zygmunta. O smutnym końcu tej sprawy dowiedziałem się jakiś czas temu (około dwa miesiące). Przez dłuższy czas zastanawiałem się, co się z nim właściwie stało. Wiedziałem, że już dawno temu został on usunięty z warszawskiego przeoratu FSSPX, z racji tego, że był po prostu "nie przydatny", był już starszy, schorowany, nie mógł już tak aktywnie jeździć po kaplicach, prowadzić pracy duszpasterskiej. Było to już kilka lat temu, niedługo po moim rozstaniu z bractwem. Z informacji które wówczas do mnie dochodziły, słyszałem że x. Zygmunt wrócił w swoje rodzinne strony, i tam gdzieś sobie spokojnie mieszka, ale nikt nie miał z nim bezpośredniego kontaktu, nie dało się również znaleźć do niego żadnego namiaru, ani stwierdzić dokładnie, gdzie on przebywa. X. Zygmunt nie był kapłanem-członkiem FSSPX, a jedynie "współpracującym" z bractwem. Był to podobno również jeden z oficjalnych powodów, dla których nie mógł pozostać w przeoracie. 

Zacznijmy jednak od początku. X. Zygmunt Głąbała, zwany pieszczotliwie Zygą, był człowiekiem, którego nie dało się nie lubić. Osobiście poznałem x. Zygmunta w 2010 r., kiedy pierwszy raz pojawiłem się w kaplicy FSSPX w Chorzowie (była to bodajże ostatnia niedziela czerwca – 27 VI. AD 2010). To właśnie tego dnia byłem po raz pierwszy w życiu na ważnie odprawionej Mszy Św. w Rycie Rzymskim (wcześniej byłem kilka razy na "indulcie" w Bytomiu, ale tam "Mszy" nie odprawiał ważnie wyświęcony kapłan, tylko duchowny Novus Ordo – "x." Jarosław Steczkowski). X. Zygmunt miał bowiem święcenia kapłańskie w 1969 r., i jak sam mi kiedyś mówił: "on jeszcze załapał się na stary ryt".  Był więc bez wątpienia ważnym xiędzem. Później wielokrotnie jeszcze spotykałem się z nim, rozmawiałem, spowiadałem się u niego, służyłem mu do Mszy św., zapraszałem go również do mojego domu na wizytę duszpasterską (tzw. "Kolędę"). Był to człowiek miły i otwarty, zawsze ciepły, uśmiechnięty, z dobrym słowem, umiał też sobie pożartować, porozmawiać na różne tematy. Był on niewątpliwie jedynym kapłanem związanym z FSSPX z którym miałem naprawdę bardzo dobry i serdeczny kontakt, bo on był po prostu normalny.

X. Zygmunt Głąbała, na nielicznych zachowanych do dzisiaj fotografiach.
Grafika pochodzi z pisma "Katolik - Głos katolickiej tradycji", nr 1 (31), styczeń AD 2012

Był to wyjątkowo dobry człowiek, i kapłan, choć trzeba przyznać, że ogólnie był prostym człowiekiem, nie był wybitnym intelektualistą, głosił proste kazania, był takim typowym "wiejskim proboszczem", wręcz stereotypowym obrazkiem znanym z różnych polskich filmów czy seriali. Taka zresztą była jego historia. W warszawskim przeoracie FSSPX pojawił się ok 2002 r., a okoliczności jego przejścia z Novus Ordo do bractwa są bardzo ciekawe. W Internecie do dziś krążą barwne opisy tej historii, pozwolę więc sobie przytoczyć pierwszą lepszą z brzegu:

Proboszcz non grata

Była sobie wieś spokojna i miły ludziom ksiądz dobrodziej, co to i słowo pocieszenia miał dla człowieka, i ślub, a nawet pogrzeb czasem za darmo odprawił. Taka zaś sytuacja jest wstrętna dla kościelnych dostojników, więc ścierpieć jej nie mogli.

Bomba w wiosce Kowale wybuchła 21 lipca tego roku. Niespodziewanie podczas odpustu pojawił się dziekan Zygmunt Chromiński. Na schodach świątyni zdumionym parafianom oznajmił, że dotychczasowy proboszcz dekretem biskupa przeniesiony zostaje do innej parafii. Ludzie oniemieli. Fatalnie poczuł się też sam zainteresowany, czyli proboszcz ks. Zygmunt Głąbała.

– Po ponad trzydziestu latach pracy kapłańskiej nie potrafiono tego załatwić elegancko – mówi proboszcz. – To niesprawiedliwa i krzywdząca dla mnie decyzja.

„Gdy nie wiadomo o co chodzi, chodzi zapewne o pieniądze” – tak rzeczowo wypowiadają się mieszkańcy na temat konfliktu, jaki zaistniał w Kowalach.

– Nasz proboszcz nie zdziera z ludzi pieniędzy. Przeciwnie – pogrzeby są za 200–300 złotych, a nawet darmo, gdy rodzina jest biedna, podobnie śluby – opowiada pani Alina z Kowal. – Sam żyje bardzo skromnie i oszczędnie. Niejednokrotnie mówił o potrzebie remontu kościoła, ale nie przystępował do robót, bo czasy teraz ciężkie i ludzie nie mają pieniędzy. Nowej plebanii nie budował, bo stara jest zadbana i w zupełności wystarcza na jego potrzeby. Gdyby postępował tak jak wielu innych księży, musielibyśmy wciąż dawać i dawać pieniądze na jego fanaberie, ale on jest inny.

Gdy po odpuście ksiądz Głąbała nie opuścił plebanii i stwierdził, że prędzej wyniosą go w trumnie, niż sam wyjedzie z parafii, nastało kilka dni spokoju. Tymczasem ludzie zawiązali komitet obrony dotychczasowego proboszcza i czekali na rozwój wypadków. Wkrótce z nakazu biskupa pojawił się nowy proboszcz, ale po zorientowaniu się w sytuacji, zwinął żagle i tyle go widziano. Biskup jednak nie odpuścił.

Po kilku dniach pojawił się kolejny kandydat na proboszcza. Ponieważ klucze od świątyni cały czas posiadał Głąbała, jego następca modlił się z nielicznymi i zastraszonymi ludziskami na schodach przy wejściu do kościoła.

Tymczasem opór księdza Głąbały wnerwił mocno kurialnych urzędników. Któregoś dnia we wsi pojawiło się kilka samochodów osobowych. Wysiedli z nich przedstawiciele kurii, a także dziekani z Dobrej i Konina. Nie zabrakło też ochroniarzy. Gdy po wsi poszła wieść o tym dziwnym najeździe, ludziska skrzyknęli się i gromadnie przybyli pod plebanię. W tym czasie księża Chromiński i Łassa przy pomocy ochroniarzy usiłowali dostać się do plebanijnego budynku i zdobyć klucze od kościoła. Szturm się nie udał, bo w ruch poszły widły i niewiele brakowało, by intruzi wyglądali jak durszlak. Wobec takiego obrotu sprawy wysłannikom biskupa wypadało już tylko salwować się ucieczką.

Po tej wizycie ludziska opowiadali o dziwnych zarzutach kurialnych urzędników kierowanych pod adresem ich proboszcza. Ksiądz Głąbała miał rzekomo otrzymać z gminy 200 tys. zł na remont kościoła i zagarnąć te pieniądze dla siebie.

– To bzdura wyssana z palca – mówi proboszcz i na dowód pokazuje pismo, jakie podpisał mu sam wójt Jan Nowak. Z dokumentu tego wynika, że podczas trzyletniego pobytu w parafii Głąbała ani nie występował do gminy po jakiekolwiek pieniądze, ani nie otrzymał nawet jednej złotówki.

– Być może w plotce tej jest trochę prawdy – mówi Edward Patera, jeden z mieszkańców parafii. – Sąsiednia parafia Goszczanów dostała 280 tys. złotych. Być może i u nas jakieś pieniądze – zamiast na remont świątyni – trafiły do czyjejś kieszeni i teraz szuka się kozła ofiarnego. Na razie nie wiemy, gdzie ewentualnie forsa mogła się podziać.

– Ksiądz żalił się wielokrotnie, że kurialni urzędnicy wypytują go, co robi z pieniążkami – opowiada pani Barbara. – Nie mogą bowiem uwierzyć, że nasz proboszcz jest inny i nie strzyże swoich owieczek. Dlatego jest niewygodny i musi odejść. Kowale to spokojna, a jednocześnie nietypowa wieś leżąca przy trasie z Sieradza do Konina. Sporo tu inteligencji, ludzi pracujących w pobliskim Turku. Dotąd nie było we wsi takich konfliktów jak ten ostatni, choć parafia licząca dziś ok. 1500 wiernych istnieje od połowy XV w.

Tak wójt, jak i przewodniczący Rady Gminy Kawęczyn, Edward Michalak, nie chcą wypowiadać się na temat konfliktu. Obydwaj znani są ze swoich przykościółkowych przekonań, a ten ostatni, jak mawiają mieszkańcy, tylko z powodu komplikacji osobistych nie został księdzem. Sam wójt potwierdza, że proboszcz nie otrzymał żadnych pieniędzy, ale nie znaczy to, że ich nie było. – Jak to rozumieć? – zapytaliśmy.

– Za dużo chce pan wiedzieć, zresztą to zbyt skomplikowana sprawa – usłyszeliśmy. W poniedziałek (5 bm.) następca księdza Głąbały  z kilkoma parafianami wyważył drzwi i wszedł do kościoła. O północy odbyła się msza w intencji pogodzenia się wszystkich parafian.

Atmosfera nieco uspokoiła się, choć nadal widoczne jest oczekiwanie na rozwój wypadków. Gdy opuszczaliśmy Kowale, ksiądz Głąbała wciąż trwał na swojej plebanii. Gdy zamykaliśmy do druku numer naszego tygodnika, niespodziewanie ksiądz proboszcz zniknął. Nikt nie wie, gdzie wyjechał i co się z nim stało.

[2002] FaktyiMity.pl Nr 34(129)/2002

Lecz co tak naprawdę spotkało po wielu latach x. Zygmunta w bractwie, do którego poszedł, mając nadzieję, że tam znajdzie na stare lata spokój i będzie mógł godnie pełnić do ostatnich dni swą kapłańską posługę? Przez wiele lat pracował dla bractwa, jeździł po całej Polsce, robił setki tysięcy kilometrów, pociągami, gdyż nie miał samochodu. Odwiedzał kaplice w Krakowie, w Chorzowie, i za pewne w innych miastach. Zawsze był otwarty na wiernych, na ich problemy, często był zapraszany, był powszechnie lubiany przez ludzi, ze względu na swój dobry charakter, którym wszystkich sobie zjednywał. Przede wszystkim znał dobrze nasze ludzkie problemy, był taki swój, "swojski", a nie to co zamknięci w sobie, odcięci od rzeczywistości, zwłaszcza od naszych, polskich realiów kapłani FSSPX pochodzący z krajów zachodu, głównie z Niemiec. X. Zyga był znany również z tego, że miał poglądy narodowe, pochodził z rodziny o takich wieloletnich tradycjach, i z tego co mi wiadomo miał w rodzinie jakiegoś znanego już przed wojną narodowca, sam również za młodu miał ponoć działać w konspiracji. Nie wiem ile w tym wszystkim prawdy, sam x. Zyga niechętnie chwalił się swoją przeszłością, nie należał do ludzi przechwalających się swoimi dokonaniami, był raczej skromny i pokorny, choć nie była to nigdy fałszywa, obłudna, sztuczna, udawana skromność i pokora...

Nie był on z tego powodu lubiany w przeoracie, wręcz przeciwnie. Był on bowiem ich całkowitym przeciwieństwem, był z zupełnie innego świata. Dotyczy to niestety również Polaków którzy ukończyli seminaria FSSPX, polskich księży bractwa, którzy przesiąknęli tym obcym, germańskim duchem. Są oni tak samo, intelektualnie i moralnie wypaczeni. Początkowo, kiedy jeszcze chodziłem do liceum FSSPX w Józefowie, x. Zygmunt został odesłany z Warszawy na "zesłanie" do Bajerza, do "domu rekolekcyjnego" (wówczas był to przeorat) "x." Wesołka. W sumie, było to o tyle dobre dla x. Zygmunta, że przebywał tam  z drugim Polakiem, który nie przeszedł lefebvrystycznej indoktrynacji, a więc myślał i czuł jeszcze po polsku i po katolicku. Miał tam ciszę i spokój, sielskie, wiejskie warunki, w tym starym, zapuszczonym pałacyku, otoczonym polami, lasami i wioskami. Niestety, nie trwało to długo. X. Zygmunt po krótkim czasie musiał powrócić do Warszawy, aby przejść tam istną drogę krzyżową. Her Karl Stehlin, najprawdopodobniej z zemsty za narodowe i siłą rzeczy antyniemieckie poglądy x. Zygmunta zgotował mu tam istną drogę krzyżową. X. Zygmunt miał być dosłownie prześladowany. Był szykanowany i obrażany, przez "xiędza przełożonego" za swą narodowość i bezkompromisowe poglądy. Dochodziło do szykan podczas wspólnych posiłków, podczas których x. Stehlin w obrzydliwy sposób miał odzywać się do x. Zygmunta. Stehlin miał mówić do x. Zygmunta, ze swoim charakterystycznym germańskim akcentem, tonem obozowego kapo : "niech xiądz tyle nie je, bo xiądz jeszcze bardziej zgrubnie, i nie będzie się xiądz tu mieścił", przy czym cała sala jadalna warszawskiego przeoratu, z wyjątkiem biednego x. Zygi, wybuchała śmiechem... 

Jak może "katolicki" kapłan w taki ohydny, chamski i ordynarny sposób, odzywać się do drugiego kapłana, tym bardziej będąc jego "przełożonym". Jak może odzywać się w ten sposób do kapłana znacznie od siebie starszego, schorowanego, bardziej doświadczonego i zasłużonego. Gdy x. Zygmunt przyjmował święcenie kapłańskie, her Stehlin był małym chłopcem, ledwo oderwanym od cyca swej mamusi... Jest to po prostu obrzydliwe. Wiemy o tym od zaufanej osoby, niegdyś blisko związanej z FSSPX, która była nauczanym świadkiem takich sytuacji, które niestety powtarzały się wielokrotnie. Nie możemy ujawniać danych tej osoby, ale wiemy że była to osoba blisko związana z bractwem, która pragnie pozostać anonimowa. Są to więc pewne informacje, mamy bowiem zaufanie do tej osoby, i nie mamy podstaw aby wątpić w jej świadectwo. Osoba ta powiedziała nam również, że x. Zyga nie wytrzymał długo tych obrzydliwych ataków, i postanowił ostatecznie opuścić przeorat, co zostało na nim praktycznie wymuszone. X. Zyga miał wybór, albo wstąpić do FSSPX (co wcale nie musiało oznaczać końca tych ohydnych "uwag" x. Stehlina, natomiast oznaczało by ostateczne związanie się z tymi, którzy go prześladowali), albo opuścić bractwo. Wybrał to drugie. Był to człowiek który miał swój honor i poczucie godności osobistej, który nie dał sobą w tak obrzydliwy sposób pomiatać. Od tej osoby wiemy również, że jakiś czas po swoim odejściu z FSSPX, x. Zygmunt trafił do domu opieki dla starszych emerytowanych duchownych, gdzie przez pewien czas przebywał i odprawiał tam Mszę św. w Rycie Rzymskim. Niestety, po jakimś czasie zarząd tego domu dowiedział się, że x. Zygmunt został "suspendowany" przez "biskupa miejsca" w związku z okolicznościami jego odejścia z parafii (co zamieściliśmy powyżej) oraz późniejszej jego współpracy z FSSPX. W związku z tym, x. Zygmunt jako "suspendowany" kapłan, nie mógł dalej pozostać i sprawować posługi ani odprawiać Mszy św. w tym ośrodku. Być może dostał on wówczas propozycję, że jeśli "pojedna się" z modernistami, to będzie mógł tam pozostać, ale on nie chciał iść na żadne ustępstwa (pamiętając o tym, jak potraktowali go wcześniej moderniści). Dlatego, wg. świadectwa osoby, która przekazała nam te informacje, x. Zygmunt skończył ostatecznie jako bezdomny na warszawskich ulicach. Osoba ta osobiście widziała x. Zygę żebrającego na warszawskim dworcu. Początkowo nie poznała go, tak bardzo był zmieniony, wychudzony i postarzały. Kiedy go rozpoznała, było już za późno, pociąg odjechał. Gdy na następnej stacji przesiadła się, aby wrócić w to miejsce, x. Zygmunta już tam nie było... To było kilka lat temu. Wierni od tego czasu nieskutecznie próbowali odnaleźć x. Zygmunta aby zaopiekować się nim, pomóc mu, przygarnąć go i zapewnić godne warunki na te ostatnie lata życia. Niestety, bez rezultatu. Jakikolwiek ślad po x. Zygmuncie zaginął. X. Zygmunt był już stary i schorowany. Nie wiadomo czy jeszcze żyje. Bardzo prawdopodobne jest, że zmarł gdzieś na dworcu lub pod mostem, i został pochowany przez miejskie służby jako N.N., nieznany, bez imienia... Człowiek tak bardzo zasłużony dla idei narodowej i Tradycji Katolickiej w Polsce, dobry człowiek, kapłan. Zmarł, być może, jako bezdomny, i został pochowany w bezimiennym grobie. Do tego właśnie doprowadziło FSSPX z "xiędzem przełożonym" her Karlem Stehlinem na czele...

Jest mi niezmiernie przykro z tego powodu, dla mnie ta sprawa ma poniekąd osobisty charakter, gdyż x. Zygmuntowi bardzo wiele zawdzięczam. Jeśli x. Zygmunt żyje zrobiłbym wszystko, aby go odnaleźć i pomóc mu, jeśli nie, pozostaje mi modlitwa za jego duszę, oraz sprawiedliwa "zapłata" wobec tych, którzy w ten sposób go potraktowali. Stehlin, nigdy Ci tego nie zapomnę, ani nie wybaczę. Jesteś w Polsce persona non grata, i mam nadzieję że kiedyś osobiście za to zapłacisz.  

Niech dobry Bóg ci wybaczy, bo ja nie zamierzam... Idź precz, skąd przyszedłeś!

Michał Mikłaszewski, redaktor naczelny