Kazanie III. - Sermo III.
Jak słońce wschodzące światu na wysokości Bożej, tak piękność niewiasty ku ozdobie domu swego (Ekli 26, 21).
Mnie, który rozważam znakomitość chwalebnej Dziewicy względem całego Kościoła, nie przychodzi żadne szlachetniejsze podobieństwo niż to, jakie podaje Eklezjastyk w przytoczonym zdaniu. Bo jak słońce przewyższa i zdobi ciała całego ogromu świata, tak najświętsza Dziewica przewyższa i zdobi członki całego Kościoła walczącego a także triumfującego, a to dlatego, ponieważ ona jest niewiastą nie tylko dobrą, ale także najlepszą, dzięki temu, że nic jej nie brakuje z tego, co zaleca i doskonali dobrą niewiastę, zgodnie z przenośnią słońca materialnego i naśladowaniem Słońca wiecznego. Bo jak słońce posiada moc oczyszczającą, oświecającą, doskonalącą i rozlewną z siebie na wszystko, tak niewiasta doskonale dobra, jaką była Panna Maryja, została napełniona czworakim rodzajem łaski. Albowiem Panna Maryja była niewiastą cnotliwą, piękną, wdzięczną przez łaskę i obowiązkową, wedle właściwości wyżej wymienionych.
I. Albowiem była niewiastą cnotliwą, stąd była oznaczona przez Rut, w trzecim Rut: Wie wszystek lud, który mieszka między bramami miasta mego, żeś ty jest cnotliwą niewiasta (w. 11). Albowiem Panna Maryja była niewiastą cnotliwą: po pierwsze, ze względu na świątobliwość w tym, co należy odrzucić, w ósmym Judyty: Teraz módl się za nami, boś jest niewiasta święta i bogobojna (w. 29): święta, przez oddzielenie od wszelkiej nieczystości ciała, i bogobojna, przez oddalenie od wszelkiej nieczystości umysłu; a tak była czystą od wszelkiego splamienia ciała i ducha, a przez to doskonaliła uświęcenie w bojaźni Bożej, zgodnie z nauką Apostoła w siódmym drugiego do Koryntian: Oczyszczajmy się od wszelkiej zmazy ciała i ducha, doskonaląc się przez świętość w bojaźni Bożej (w. 1). Po drugie, ze względu na prawość w tym, co należy wybierać; w dwudziestym szóstym Eklezjastyka: Fundamenty wieczne na skale mocnej, a przykazania Boże w sercu niewiasty świętej (w. 24), ponieważ według tego, co powiedziano w siódmym Mateusza, każdy, kto tych słów moich słucha i wypełnia je, będzie przyrównany do męża mądrego, który zbudował dom swój na opoce (w. 24). Taką, nie ma wątpliwości, była Panna Maryja. Po trzecie, dzięki męstwu w cierpliwości; w ostatnim Przypowieści: Niewiastę mężną któż znajdzie (w. 10)? Tą niewiastą była Panna Maryja, która za wielką wytrwałość osobliwie podobała się Bogu; w dwudziestym szóstym Eklezjastyka: Niewiasta mocna rozwesela męża swego (w. 2) itd. Według tej modły, że jeśli chcemy być cnotliwymi, koniecznym jest, abyśmy zaczęli od świętobliwości przez pogardę wszystkiego, co ziemskie i oddzielanie od wszelkich pragnień cielesnych, a to przez objęcie krzyża, a potem przejdźmy do prawości przez zachowanie przykazań i żarliwość prawa Bożego. Posiadłszy je, łatwo już przejść do wytrwałości męstwa, inaczej, jeśli kochamy to, co ziemskie i nie dbamy o prawo Boże, niemożliwym jest, abyśmy byli w trudnościach mężni i cierpliwi.
II. Była również niewiastą piękną; stąd wyobrażoną przez Abigail w dwudziestym piątym pierwszej Królewskiej: Abigail była to niewiasta bardzo mądra i piękna (w. 3). Albowiem Panna Maryja była niewiastą piękną: po pierwsze, dzięki godziwości uczynków: w jedenastym Judyty: Nie masz takiej niewiasty w świecie w spojrzeniu, w piękności i w mądrości (w. 19). Bo była do tego stopnia godziwa w słowach i uczynkach, że nikt nie mógł jej czegoś przyganić. Po drugie, dzięki nienaruszalności zmysłów, w trzydziestym szóstym Eklezjastyka: Piękność niewiasty rozwesela twarz jej męża i wzbudza pragnienie ponad wszelkie pożądanie (w. 24). Bo nic bardziej nie jest miłe mężowi, jak widzieć swej żonie czystość i nienaruszenie, które było pełne w Pannie Maryi, według tego, co w pierwszym Łukasza powiedziała do Anioła: Jakże się to stanie, skoro męża nie znam (w. 34)? - Po trzecie, dzięki szczerości uczuć; w dwudziestym księgi Rodzaju: Wiem, żeś piękna niewiasta: mów przeto, proszę cię, żeś jest siostrą moją (w. 11, 13); kiedy ma ku niemu szczerość czystej miłości, jaką to miłość posiadała Panna Maryja ku Bogu: dlatego w Pieśni nad Pieśniami zwie się siostrą i oblubienicą. - Aby oznaczyć tę trojaką piękność w oblubienicy i Panny Maryi z natchnienia Ducha Świętego oblubienica w Pieśni nad Pieśniami zwie się najpiękniejszą z niewiast. Gdyż w pierwszym rozdziale powiedziano: Czy się nie znasz, o najpiękniejsza z niewiast itd. (w. 7); i w piątym: Jakiż jest miły twój, o najpiękniejsza z niewiast? (w. 9) i znowu w tymże: Gdzież poszedł miły twój, o najpiękniejsza z niewiast? (w. 17) W czym poddano myśl o osobliwym przywileju trojakiej piękności, dzięki któremu była najpiękniejsza z niewiast nie próżną pięknością, lecz pięknością prawdziwą, do której powinni dążyć wszyscy mężowie duchowni, iżby byli godziwi w obyczajach bądź w uczynkach i zachowaniu się, skromni w zmysłach i niepokalani w wewnętrznych uczuciach.
III. Niemniej najświętsza Dziewica była niewiastą wdzięczną przez łaskę: stąd była oznaczona przez Esterę, o której (powiedziano) w drugim Estery, że oczom wszystkich zdała się wdzięczną i miłą (w. 15); stąd i nieco później dodano, że znalazła łaskę i miłosierdzie przed królem nad wszystkie niewiasty (w. 17). A tego o żadnej innej niewieście nie można duchowo rozumieć tak rzeczywiście i słusznie, jak o chwalebnej Dziewicy, która była wdzięczną przez łaskę: po pierwsze dlatego, że pełna łaski uświęcającej; w dwudziestym szóstym Eklezjastyka: Wdzięk żony pilnej ucieszy jej męża, i utuczy kości jego (w. 16). Bo miała łaskę wystarczającą do podobania się Bogu i do uprawiania wszystkich cnót jakby do utuczenia kości; bo przez tę łaskę zawsze postępowała z dobrego w lepsze. Po drugie, gdyż pełna łaskę, niewiasta święta i wstydliwa (w. 19). Świątobliwość ze wstydliwością dziewiczą wyraża łaskę zaszczytną, która w Pannie Maryi była górująca, w czwartym Pieśni nad Pieśniami: Ogrodem zamkniętym, siostra moja oblubienica, ogrodem zamkniętym, zdrojem zapieczętowanym (w. 12). Po trzecie gdyż pełna łaski nadobfitej; w pierwszym Łukasza: Bądź pozdrowiona, łaski pełna, Pan z tobą, błogosławionaś ty między niewiastami (w. 28); a potem: Duch Święty zstąpi na ciebie (w. 35). Albowiem Duch Święty przyszedł w tak wielkiej nadobfitości łaski, że słusznie można o niej powiedzieć to z ostatniego Przypowieści: Wiele córek zebrało bogactwa; tyś przewyższyła wszystkie (w. 29); i w Psalmie: Nawiedziłeś ziemię i napiłeś ją (w. 10). Dlatego, jeśli chcemy otrzymać łaskę, nie ma rozsądniejszej rady, jak byśmy przystąpili do niej, która jest łaski pełną i dlatego słusznie uważana za tron łaski, według tego do Hebrajczyków w czwartym: Zbliżmy się z ufnością do tronu łaski jego, abyśmy otrzymali zmiłowanie i dostąpili łaski pomocy na czasie (w. 16). Bo przez nikogo nie można lepiej znaleźć łaski, jak przez tę, do której powiedziano przez Anioła: Znalazłaś łaskę u Boga (Łk 1, 30).
IV. W końcu była również niewiastą obowiązkową; stąd rozumiemy ją przez tę niewiastę chwaloną przez Mędrca, w ostatnim Przypowieści, o której powiedziano: W nocy wstawiła i dała zdobycz domownikom swoim itd. (w. 15). To trafnie odpowiada Dziewicy, która nie tylko w czas, ale i w niewczas oręduje za nami, co zostało oznaczone w drugim Jana: Gdy zabrakło wina, rzekła matka Jezusa do niego: Wina nie mają. I rzekł jej Jezus: Co mnie i tobie, niewiasto? (w. 3), w czym insynuuje się wielką obowiązkowość i troskliwość, jaką najświętsza Dziewica ma wobec rodzaju ludzkiego. Jest bowiem wobec nas obowiązkowa: po pierwsze, przez uwalnianie od zła, na figurę czego powiedziano w trzecim księgi rodzaju: Położę nieprzyjaźń między tobą, a między niewiastą; a potem: Ona zetrze głowę twoją (w. 15). Albowiem ona starła naszego przeciwnika i wybawiła nas od niego, skoro ,,wszystkie herezje zniszczyła na całym świecie." (brev. Rom. 3 Noct. 1. Antiph. ad Mat. in comm. B.V.M) Po drugie, przez wspieranie w dobrym; w czternastym Przypowieści: Mądra niewiasta buduje dom swój; a głupia i zbudowany rękami zepsuje (w. 1); co trafnie rozumiemy o Maryi i Ewie; bo jak Ewa przez swą głupotę odrzuciła nas od dobra, tak Panna Maryja dzięki swej mądrości wspiera nas w dobrym jakoby przykładając rękę do duchowej budowli. Po trzecie, przez wypełnienie tym, co najlepsze; w jedenastym Przypowieści: Niewiasta wdzięczna przez łaskę znajdzie chwałę (w. 16). Albowiem ona znalazła chwałę dla siebie i dla innych, ponieważ dzięki niej została nam otwarta brama do nieba; bo jak Bóg przez nią do nas zstąpił, tak trzeba, abyśmy przez nią do Pana wstąpili.
Zatem z tego, co powiedziano, można wnosić, że najświętsza Dziewica jako niewiasta doskonale i zasadniczo dobra posiada wyraźne podobieństwo do słońca wschodzącego światu, a to ze względu na najszczytniejszą troistość czworakiej właściwości, to znaczy ze względu na dwanaście zaszczytnych przywilejów, na skutek czego można ją rozumieć przez te niewiastę, o której powiedziano w dwunastym Apokalipsy: Niewiasta obleczona w słońce itd., a na głowie jej korona z gwiazd dwunastu (w. 1), w czym dano do zrozumienia dwanaście omówionych prerogatyw, dzięki którym słusznie ta Dziewica porównana jest do Słońca wschodzącego światu na wysokości Bożej. Zatem niechaj Panna Maryja będzie błogosławiona i czcigodna na wieki. Amen.
Św. Bonawentura, Kazania o N.M.P, 210- 213 str
